Fotografowanie budynków, obiektów, imprez i zwierząt.
Aspekt pierwszy - Dopuszczalności i możliwość samego fotografowania.
Budynki i ich wnętrza
Nie wolno fotografować budynków prywatnych (również centra handlowe i markety) jeśli znajdujemy się ich terenie i widoczny jest wyraźny zakaz lub zostaliśmy poinformowani o tym fakcie.
Wolno fotografować wszystkie budynki, także prywatne jeżeli znajdujemy się na terenie publicznym.
Budynek powszechnie dostępny nie jest ani informacją niejawną, ani pilnie strzeżoną informacją publiczną. Budynek nie może też korzystać z ochrony z tytułu dóbr osobistych.
Przykład: Stoimy na parkingu przed marketem (parking dla klientów lub znak teren prywatny) – nie możemy fotografować. Przechodzimy ‘na drugą stronę’ drogi, stajemy na chodniku publicznym i możemy robić zdjęcia.
Wystawy sklepowe
Możliwość fotografowania ekspozycji reklamowych w sklepach, aptekach, bankach sama w sobie nie jest ograniczona. Stworzenie takiej ekspozycji z góry opiera się na założeniu dotarcia do jak najszerszego kręgu publiczności. Nie można więc nikomu zakazać utrwalenia takiej ekspozycji za pomocą zdjęcia foto, nagrania kamerą itp., ponieważ nie ma podstaw prawnych do takiego zakazu. Zdaniem prawników nawet ogłoszenie o zakazie fotografowania nie będzie wywoływać skutków prawnych, gdyż jest to sprzeczność sama w sobie.
Imprezy masowe, targi
Właściciel obiektu może wprowadzić na jego terenie zakaz fotografowania, np. podczas koncertu rockowego w stosunku do jego uczestników w celu zapobieżenia naruszaniu praw autorskich (nie może tego jednak uczynić w odniesieniu do dziennikarzy w rozumieniu Prawa prasowego), w muzeum ze względu na możliwość uszkodzenia wyeksponowanych zbiorów wskutek błysku itp.
Obiekty użyteczności publicznej
Można fotografować pod warunkiem, że nasze działanie nie powoduje utrudnień lub zagrożeń dla korzystania z tego miejsca dla innych albo dla samego miejsca lub znajdujących się w nim obiektów (a nawet wtedy może dalej fotografować jeżeli to zagrożenie czy utrudnienie przestaje występować).
Nie wolno fotografować obiektów o specjalnym statusie pomimo, że nie posiadają specjalnych oznaczeń:
1. zakłady produkujące, remontujące i magazynujące uzbrojenie i sprzęt wojskowy oraz środki bojowe, a także zakłady, w których są prowadzone prace badawczo-rozwojowe lub konstruktorskie w zakresie produkcji na potrzeby bezpieczeństwa i obronności państwa;
2. magazyny rezerw państwowych, w tym bazy i składy paliw płynnych, żywności, leków i artykułów sanitarnych;
3. obiekty jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej lub przez niego nadzorowanych;
4. obiekty infrastruktury transportu samochodowego, kolejowego, lotniczego, morskiego i wodnego śródlądowego, drogownictwa, kolejnictwa i łączności oraz ośrodki dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej; (TORY KOLEJOWE, MOSTY, WIADUKTY!!!)
5. zapory wodne i inne urządzenia hydrotechniczne;
6. obiekty jednostek organizacyjnych Agencji Wywiadu;
7. obiekty:
a) Narodowego Banku Polskiego oraz Banku Gospodarstwa Krajowego,
b) Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych S.A. oraz Mennicy Państwowej S.A.;
8. obiekty, w których produkuje się, stosuje lub magazynuje materiały jądrowe oraz źródła i odpady promieniotwórcze;
9. obiekty telekomunikacyjne przeznaczone do nadawania programów radia publicznego i telewizji publicznej;
10. obiekty organów i jednostek organizacyjnych podległych ministrowi właściwemu do spraw administracji publicznej lub przez niego nadzorowanych;
11. obiekty organów i jednostek organizacyjnych podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych lub przez niego nadzorowanych;
12. obiekty jednostek organizacyjnych Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego;
13. obiekty Policji, Straży Granicznej i Państwowej Straży Pożarnej;
14. obiekty znajdujące się we właściwości Ministra Sprawiedliwości, Służby Więziennej oraz jednostek organizacyjnych podległych lub nadzorowanych przez Ministra Sprawiedliwości;
15. zakłady mające bezpośredni związek z wydobywaniem kopalin podstawowych;
16. obiekty, w których produkuje się, stosuje lub magazynuje materiały stwarzające szczególne zagrożenie wybuchowe lub pożarowe;
17. obiekty, w których prowadzi się działalność, z wykorzystaniem toksycznych związków chemicznych i ich prekursorów, a także środków biologicznych, mikrobiologicznych, mikroorganizmów, toksyn i innych substancji wywołujących choroby u ludzi lub zwierząt;
18. elektrownie i inne obiekty elektroenergetyczne (SŁUPY SIECI ELEKTRYCZNEJ!!!);
19. inne obiekty będące we właściwości organów administracji rządowej, organów jednostek samorządu terytorialnego, formacji, instytucji państwowych oraz przedsiębiorców i innych jednostek organizacyjnych, których zniszczenie lub uszkodzenie może stanowić zagrożenie dla życia i zdrowia ludzi, dziedzictwa narodowego oraz środowiska w znacznych rozmiarach albo spowodować poważne straty materialne, a także zakłócić funkcjonowanie państwa - z zastrzeżeniem § 4.
Ostateczna decyzja o tym które obiekty można fotografować, a które nie należy do Ministerstwa Obrony Narodowej.
Przyroda, zwierzęta
Nie istnieje w prawie coś takiego jak „wizerunek” zwierząt. Jeśli jednak zwierzęta są własnością prywatną i znajdują się na terenie prywatnym nie wolno nam tam wejść i je fotografować. Nikt jednak nie może tego zabronić jeśli znajdujemy się w miejscu publicznym.
Zakazy fotografowania dzikiej przyrody występują w ustawie z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. Na podstawie art. 52 ust. 1 tej ustawy w stosunku do dziko występujących zwierząt objętych ochroną gatunkową mogą być wprowadzone zakazy fotografowania, filmowania i obserwacji, mogących powodować ich płoszenie lub niepokojenie. Jednak Wojewoda na obszarze swojego działania może zezwolić na fotografowanie i filmowanie mogące powodować niepokojenie lub płoszenie. Tu celem ochrony jest nie prawo autorskie a szacunek dla żyjącego zwierzęcia, którego płoszyć i straszyć nie wolno.
Rzeczy materialne i prawo własności terenu
Fotografowanie przedmiotów materialnych, możne naruszyć pewne dobra i uzasadnione interesy osób, przede wszystkim osób dysponujących rzeczą (właścicieli, najemców i osób korzystających). Może być to prawo do prywatności (np. fotografowanie wnętrza mieszkania wbrew woli lokatora), może to być prawo własności (np. chodzenie po „terenie prywatnym” i fotografowanie krajobrazów). Czasem tego typu działania mogą być wręcz zakwalifikowane jako przestępstwa (np. wdarcie się do lokalu, „nielegalne” nagrywanie).
Kilka ciekawostek
Krakowskie księgarnie idą na wojnę z klientami, którzy robią zdjęcia książek aparatami fotograficznymi oraz komórkami. Zakazy używania takich urządzeń na swym terenie wprowadziły już m.in. Empik i Księgarnia Naukowa.
Administracja katowickiego dworca PKP zabroniła wykonywania zdjęć na terenie obiektu. Przestrzegania zarządzenia nadzoruje ochrona.
Dyrekcja zamku na Wawelu postanowiła chronić prawa fotografów uniemożliwiając innym robienie zdjęć obiektu. "Nie zezwalamy na to, by ktoś samodzielnie wykonywał fotografie do publikacji. Dyrekcja ma prawo dysponować wizerunkiem Zamku Królewskiego na Wawelu. Pewne składniki owego wizerunku są nawet objęte ochroną jako znaki towarowe. To jest własność i możemy nią dysponować tak, aby nie zarabiał ktoś nieupoważniony. Nie może być odstępstwa od reguły" - Jerzy Petrus, wicedyrektor ds. muzealnych w Zamku Królewskim...
Turyści przybywający do Łodzi jak również jej mieszkańcy chcący uwiecznić na zdjęciach zabytki tego miasta mogą być mocno rozczarowani z powodu licznych często niezgodnych z prawem zakazów fotografowania takich obiektów.
Aspekt drugi - Dopuszczalność i możliwość wykorzystywania i rozpowszechniania fotografii
Korzystanie z fotografii obiektów materialnych.
Każda fotografia jest utrwaleniem dobra materialnego i jego rozpowszechnianie może pociągnąć za sobą skutki prawne.
Przykład: Możemy bez problemu sfotografować wystawę sklepową produktów Wedla ale nie wolno już bez zgody właściciela tej marki towarowej publikować ich w komercyjnych celach (np. portfolio fotografa).
Ogólnie dostępne miejsca
Rzeźba stojąca na publicznym placu, kamienica na rynku miasta, malowidło naścienne (a nawet graffiti), obiekt reklamowy itd. mogą być utrwalone na zdjęciu i rozpowszechniane, np. na kartkach pocztowych z widokami miasta, kalendarzach czy koszulkach. Nie może jednak służyć to do „kopiowania” tych obiektów z tym samym przeznaczeniem. Czyli np. interesująca rzeźba nie może zostać odtworzona i postawiona jako rzeźba w innym miejscu (a tym bardziej oferowana do sprzedaży).
UWAGA: Dotyczy to rzeczy wystawionych na stałe i nie objętych prawem autorskim.
Przykład: nie wolno rozpowszechniać fotografii obrazu wystawionego w muzeum (o ile już pozwolono nam zrobić tam zdjęcia).
